Cách viết prompt và cách định dạng, một số ký hiệu đối với Gemini để nhận được kết quả tốt nhất

NGUYỄN VĂN BÁCH
4/13/2025

Để giao tiếp hiệu quả với Gemini và nhận được kết quả tốt nhất, việc viết prompt (câu lệnh/yêu cầu) rõ ràng và chi tiết là rất quan trọng. Dưới đây là một số hướng dẫn và mẹo bạn có thể áp dụng:

  1. Rõ ràng và Cụ thể (Be Clear and Specific):

    • Tránh những câu hỏi chung chung. Càng cụ thể về điều bạn muốn biết hoặc muốn Gemini làm, câu trả lời càng chính xác và hữu ích.
    • Ví dụ không tốt: "Nói về du lịch Việt Nam."
    • Ví dụ tốt hơn: "Liệt kê 5 điểm đến du lịch biển nổi tiếng nhất ở miền Trung Việt Nam."
    • Ví dụ tốt nhất: "So sánh chi phí, thời gian di chuyển và các hoạt động nổi bật khi du lịch tự túc tại Nha Trang và Đà Nẵng trong 5 ngày vào tháng 7."
  2. Cung cấp Ngữ cảnh (Provide Context):

    • Nếu yêu cầu của bạn phức tạp hoặc cần kiến thức nền, hãy cung cấp thêm thông tin liên quan. Điều này giúp Gemini hiểu rõ hơn về tình huống và mục đích của bạn.
    • Ví dụ: "Tôi đang viết một bài luận cho lớp lịch sử về Chiến tranh Việt Nam. Hãy tóm tắt những sự kiện chính dẫn đến Hiệp định Paris năm 1973 từ góc nhìn của Việt Nam." (Thay vì chỉ hỏi "Tóm tắt về Hiệp định Paris 1973").
  3. Xác định Rõ Hành động Mong muốn (Specify the Desired Action):

    • Bạn muốn Gemini làm gì? Hãy dùng các động từ mạnh để chỉ rõ hành động: Phân tích, So sánh, Tóm tắt, Liệt kê, Giải thích, Viết, Dịch, Lên ý tưởng, Tạo mã, Đề xuất,...
    • Ví dụ:
      • "So sánh ưu và nhược điểm của việc học trực tuyến và học trực tiếp."
      • "Viết một đoạn mở đầu hấp dẫn cho bài thuyết trình về biến đổi khí hậu."
      • "Lên ý tưởng cho một chiến dịch marketing sản phẩm mới dành cho giới trẻ."
  4. Chỉ định Định dạng Kết quả (Specify the Output Format):

    • Bạn muốn nhận câu trả lời dưới dạng nào? (Đoạn văn, danh sách gạch đầu dòng, bảng biểu, mã code, email, bài thơ,...)
    • Ví dụ:
      • "Liệt kê các lợi ích của việc tập thể dục dưới dạng gạch đầu dòng."
      • "Trình bày so sánh giữa hai phần mềm A và B dưới dạng bảng."
      • "Viết một email trang trọng gửi khách hàng theo cấu trúc sau:..."
  5. Đặt Vai trò (Assign a Role) (Tùy chọn):

    • Đôi khi, yêu cầu Gemini đóng một vai trò cụ thể (chuyên gia, giáo viên, người bạn, nhà phê bình,...) có thể giúp định hình giọng điệu và phong cách phản hồi phù hợp hơn.
    • Ví dụ:
      • "Hãy đóng vai một chuyên gia dinh dưỡng và đề xuất thực đơn ăn kiêng giảm cân trong 1 tuần."
      • "Giải thích khái niệm 'lạm phát' như thể bạn đang nói với một học sinh lớp 5."
  6. Chia nhỏ Yêu cầu Phức tạp (Break Down Complex Requests):

    • Nếu yêu cầu của bạn quá lớn hoặc bao gồm nhiều phần, hãy chia thành các prompt nhỏ hơn, dễ quản lý hơn. Điều này giúp Gemini tập trung và đưa ra câu trả lời chi tiết cho từng phần.
    • Ví dụ: Thay vì "Viết một kế hoạch kinh doanh đầy đủ", hãy thử:
      1. "Phân tích thị trường mục tiêu cho sản phẩm X."
      2. "Đề xuất chiến lược giá cho sản phẩm X."
      3. "Lập kế hoạch marketing cho sản phẩm X trong 6 tháng đầu."
  7. Kiên nhẫn và Tinh chỉnh (Be Patient and Refine):

    • Không phải lúc nào prompt đầu tiên cũng mang lại kết quả hoàn hảo. Nếu câu trả lời chưa như ý, hãy thử diễn đạt lại câu hỏi, thêm chi tiết, hoặc thay đổi góc độ yêu cầu. Thử nghiệm với các cách diễn đạt khác nhau.

Tóm lại, một prompt hiệu quả thường:

  • Rõ ràng: Dễ hiểu, không mơ hồ.
  • Cụ thể: Đi thẳng vào vấn đề.
  • Có ngữ cảnh: Cung cấp thông tin nền cần thiết.
  • Xác định hành động: Nêu rõ bạn muốn Gemini làm gì.
  • Chỉ định định dạng (nếu cần): Cho biết bạn muốn kết quả trông như thế nào.

Để giúp Gemini (và các mô hình ngôn ngữ lớn nói chung) hiểu rõ hơn các phần, các ý riêng biệt trong yêu cầu của bạn, bạn có thể sử dụng một số ký hiệu và cách định dạng sau:

  1. Gạch đầu dòng (Bullet Points) hoặc Danh sách số (Numbered Lists): Đây là cách rất phổ biến và hiệu quả.

    • Sử dụng các ký tự như -, *, + cho gạch đầu dòng.
    • Sử dụng số 1., 2., 3. hoặc chữ a., b., c. cho danh sách có thứ tự.
    • Ví dụ:
      Hãy giúp tôi thực hiện các việc sau:
      - Tóm tắt nội dung chính của bài báo về kinh tế vĩ mô [link].
      - Liệt kê 3 thách thức lớn nhất được đề cập.
      - Đề xuất 1 giải pháp cho mỗi thách thức đó.
      Hoặc:
      Vui lòng trả lời các câu hỏi sau:
      1. Thủ đô của nước Úc là gì?
      2. Đỉnh núi cao nhất thế giới tên là gì?
      3. Sông dài nhất Việt Nam là sông nào?
  2. Ngắt dòng/Tạo đoạn mới (Line Breaks/Paragraphs): Sử dụng dòng trống để tách biệt các ý tưởng, yêu cầu hoặc các phần thông tin khác nhau. Đây là cách đơn giản nhưng hiệu quả để tạo cấu trúc.

    • Ví dụ:
      Giải thích khái niệm "Điện toán đám mây" cho người mới bắt đầu.
      Sau đó, hãy nêu 3 lợi ích chính của việc sử dụng điện toán đám mây cho doanh nghiệp nhỏ.
      Cuối cùng, cho ví dụ về 2 nhà cung cấp dịch vụ đám mây phổ biến.
  3. Sử dụng Nhãn hoặc Tiêu đề đơn giản (Labels or Simple Headings): Bạn có thể dùng các từ khóa làm nhãn, theo sau là dấu hai chấm (:) hoặc đặt tiêu đề ngắn gọn (có thể in đậm nếu định dạng cho phép) để phân định rõ các phần.

    • Ví dụ:
      **Ngữ cảnh:** Tôi đang viết email xin việc cho vị trí Marketing.
      **Yêu cầu:** Giúp tôi viết một đoạn giới thiệu bản thân (khoảng 50 từ) nêu bật kinh nghiệm về digital marketing và kỹ năng làm việc nhóm.
      **Giọng điệu:** Chuyên nghiệp, tự tin.
  4. Dấu ngoặc kép (" "): Dùng để bao quanh một đoạn văn bản cụ thể mà bạn muốn Gemini tập trung vào, ví dụ như một đoạn trích cần phân tích, tóm tắt hoặc dịch.

    • Ví dụ:
      Hãy phân tích giọng văn của đoạn trích sau: "[Dán đoạn văn vào đây]"
      

Lưu ý quan trọng:

  • Tính nhất quán: Sử dụng cùng một phương pháp định dạng trong suốt prompt nếu có thể.
  • Sự rõ ràng là chính: Mục tiêu là làm cho yêu cầu của bạn dễ đọc và dễ hiểu nhất có thể. Bất kỳ cách nào giúp phân tách các ý một cách logic đều hữu ích.
  • Kết hợp: Bạn hoàn toàn có thể kết hợp các phương pháp trên (ví dụ: dùng đoạn mới để tách các phần lớn, và dùng gạch đầu dòng cho các yêu cầu chi tiết bên trong mỗi phần).

Gemini được thiết kế để hiểu ngôn ngữ tự nhiên và ngữ cảnh, nên việc sử dụng các cấu trúc rõ ràng như trên sẽ giúp nó xử lý yêu cầu của bạn hiệu quả hơn.

Xem thêm