Chiều ngày 28-3, Học viện Cán bộ TP.HCM phối hợp cùng cơ quan thường trực Tạp chí Cộng Sản tại miền Nam đã tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề: “Nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện) và sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh theo kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư từ thực tiễn của TP.HCM”. Tại đây, nhiều ý kiến và phân tích được đưa ra, góp phần làm rõ định hướng phát triển vùng TP.HCM mở rộng trong tương lai. Sau khi đọc bài viết “Sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM: Bước đi chiến lược” đăng trên báo Tuổi Trẻ Online, có thể thấy các chuyên gia đánh giá việc sáp nhập tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM là một bước đi mang tầm chiến lược lớn. Mục tiêu nhằm xây dựng một vùng kinh tế có tiềm lực vượt trội, cơ cấu hiện đại, trở thành trung tâm hàng đầu về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo của khu vực và thế giới.
 |
| Siêu thành phố - Ảnh AI tạo ra |
Một siêu đô thị ven biển với:
Diện tích trên 10.000 km² – gấp gần 15 lần Singapore (chỉ khoảng 728 km²).
Cơ sở hạ tầng gồm: Sân bay Long Thành, cảng Cái Mép–Thị Vải, hệ thống cao tốc – đường sắt kết nối liên vùng.
2. So sánh với Singapore
| Yếu tố | Siêu đô thị VN (giả định) | Singapore |
|---|---|---|
| Diện tích | >10.000 km² | ~728 km² |
| Dân số | ~20 triệu | ~5,7 triệu |
| GDP (hiện tại) | Chưa bằng Singapore | Hơn 400 tỷ USD/năm |
| Hạ tầng cảng biển | Cái Mép–Thị Vải (rất tiềm năng) | Cảng Singapore – top đầu thế giới |
| Sân bay quốc tế | Long Thành (đang xây) | Changi – top 1 châu Á nhiều năm liền |
| Quản trị đô thị | Chưa đồng bộ, còn phân cấp theo tỉnh/thành | Tập trung cao, điều hành rất linh hoạt |
| Giáo dục – Công nghệ | Đang phát triển | Trung tâm R&D, AI, fintech của châu Á |
Sau quá trình tương tác, trao đổi thông tin và phân tích dữ liệu với AI, một bản dự thảo chi tiết cho kịch bản phát triển “siêu thành phố” này đã được hoàn thiện. Với trình độ chuyên môn và tư duy sáng tạo, nhóm tác giả đã mang đến một góc nhìn mới mẻ, thú vị, đồng thời coi đây như một cơ hội để mở rộng kiến thức, nghiên cứu về sự phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam trong bối cảnh hội nhập và đổi mới.
KỊCH BẢN TẦM NHÌN:
I. TỔNG QUAN VÙNG ĐÔ THỊ LIÊN KẾT
Tên gọi (giả định): Đông Nam Metropolitan City (hoặc TP Biển Đông)
Dân số: ~25 triệu ngườiDiện tích: ~12.000 km²
Hạ tầng chủ lực:
Cảng Cái Mép – Thị Vải: Trung tâm logistics hàng hải toàn cầu
Mạng lưới đường sắt cao tốc Bắc – Nam, Đông – Tây
Hệ thống metro, tàu điện vùng và xe buýt tự hành
Đô thị thông minh – dữ liệu mở – quản trị bằng AI
II. CÁC CỰC TĂNG TRƯỞNG CHÍNH
1. TP.HCM: Trung tâm tài chính – công nghệ – giáo dục
Sàn giao dịch tài chính số châu ÁĐại học tầm cỡ quốc tế (AI, công nghệ sinh học, kinh doanh)
Khu đô thị sáng tạo Thủ Đức – Silicon Valley Việt Nam
2. Đồng Nai: Trung tâm công nghiệp công nghệ cao & đổi mới sáng tạo
Trung tâm nghiên cứu vật liệu, robot, năng lượng tái tạo
Kết nối trực tiếp với Long Thành – quốc tế hóa chuỗi cung ứng
3. Bà Rịa – Vũng Tàu: Trung tâm logistics biển – du lịch nghỉ dưỡng quốc tế
Đại cảng trung chuyển hàng hóa quốc tếDu lịch sinh thái biển – wellness hub Đông Nam Á
Trung tâm năng lượng (điện khí, điện gió ngoài khơi)
III. CÁC TRỤ CỘT CHIẾN LƯỢC
- Liên kết vùng mạnh mẽ, quản trị theo mô hình "vùng đô thị thống nhất"
- Chính quyền số – người dân số – doanh nghiệp số
- Chuyển đổi sang kinh tế tri thức, dịch vụ cao cấp và công nghiệp 5.0
- Phát triển bền vững: đô thị xanh, kinh tế tuần hoàn, ứng phó biến đổi khí hậu
- Giữ vững văn hóa bản sắc Việt nhưng hội nhập sâu với thế giới
IV. MỘT SỐ MỐC THỜI GIAN GIẢ ĐỊNH
| Năm | Mốc phát triển chính |
|---|---|
| 2030 | Long Thành hoàn thiện giai đoạn 1, vận hành |
| 2035 | Mở rộng kết nối metro – liên kết vùng hoàn thiện |
| 2040 | Cảng Cái Mép trở thành 1 trong 5 cảng lớn nhất thế giới |
| 2045 | Siêu đô thị đạt GDP tương đương Singapore hiện tại |
| 2050 | Trở thành trung tâm tài chính – logistics – đổi mới sáng tạo tầm cỡ châu Á |
KỊCH BẢN CHI TIẾT:
I. MỤC TIÊU CHIẾN LƯỢC:
- Mở rộng diện tích đô thị: Tạo ra một không gian đô thị lớn mạnh với 25 triệu dân vào năm 2050.
- Trung tâm tài chính – logistics – công nghệ cao tại Đông Nam Á.
- Chuyển đổi số và xây dựng đô thị thông minh: Tối ưu hóa quản trị, phát triển bền vững.
- Chú trọng phát triển ngành công nghiệp 5.0, dịch vụ cao cấp, và du lịch sinh thái.
II. CÁC MẢNG CHIẾN LƯỢC CHỦ LỰC
Để xây dựng thành công siêu thành phố này, cần tập trung vào các mảng chiến lược chính như sau:
1. XÂY DỰNG HẠ TẦNG HOÀN CHỈNH
A. Giao thông vận tải:
- Đường sắt cao tốc: Xây dựng các tuyến Bắc – Nam, Đông – Tây kết nối các tỉnh, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí di chuyển, tăng khả năng kết nối giữa các khu vực.
- Sân bay quốc tế Long Thành: Hoàn thiện và phát triển thành hệ thống sân bay trung chuyển quốc tế.
- Cảng Cái Mép – Thị Vải: Tăng cường năng lực cảng, mở rộng cảng để trở thành một trong 5 cảng lớn nhất thế giới về lượng hàng hóa vận chuyển.
B. Mạng lưới giao thông đô thị:
- Metro – tàu điện nhanh: Mở rộng các tuyến metro kết nối khu vực trung tâm TP.HCM với các tỉnh lân cận, giúp giảm tắc nghẽn giao thông.
- Xe tự lái và xe điện: Đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển các phương tiện giao thông tự động, giúp giảm ô nhiễm và tiết kiệm chi phí vận hành.
2. PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP VÀ CÔNG NGHỆ
A. Công nghiệp 5.0:
- Các khu công nghiệp thông minh: Xây dựng các khu công nghiệp tự động hóa, ứng dụng công nghệ AI, robot và sản xuất thông minh.
- Công nghiệp xanh: Ưu tiên phát triển các công ty, dự án sử dụng năng lượng tái tạo, tái chế nguyên liệu và giảm thiểu chất thải.
B. Công nghệ cao và đổi mới sáng tạo:
- Công viên công nghệ cao: Tạo ra các không gian sáng tạo như Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP), nơi các startup, công ty công nghệ lớn có thể phát triển các sản phẩm sáng tạo, nghiên cứu và phát triển (R&D).
- Blockchain, fintech và AI: Xây dựng trung tâm fintech và các dịch vụ ngân hàng điện tử, khuyến khích các startup trong lĩnh vực công nghệ tài chính và AI.
3. PHÁT TRIỂN NGÀNH DỊCH VỤ & DU LỊCH
A. Trung tâm tài chính khu vực:
- TP.HCM sẽ trở thành trung tâm tài chính hàng đầu của Đông Nam Á, thu hút các tập đoàn tài chính lớn, đồng thời phát triển các quỹ đầu tư mạo hiểm và các sàn chứng khoán quốc tế.
- Xây dựng các trung tâm tài chính xanh, đảm bảo các hoạt động tài chính kết hợp với các giải pháp phát triển bền vững.
B. Du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng:
- Bà Rịa – Vũng Tàu: Phát triển các khu nghỉ dưỡng cao cấp, các resort sinh thái kết hợp với du lịch biển, du lịch nghỉ dưỡng kết hợp thể thao (golf, biển).
- Du lịch văn hóa, lịch sử: Khai thác các di sản văn hóa và các khu di tích lịch sử như Căn cứ Bà Rịa, kết hợp du lịch tham quan.
4. XÂY DỰNG ĐÔ THỊ XANH VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
A. Quy hoạch đô thị thông minh:
- Các khu đô thị thông minh: Xây dựng các khu đô thị mới với hệ thống nhà ở thông minh, năng lượng tái tạo, và quản lý giao thông thông minh.
- Công viên và không gian xanh: Xây dựng các công viên lớn như Công viên sinh thái rừng ngập mặn, các không gian xanh ven biển.
B. Ứng phó với biến đổi khí hậu:
- Xây dựng các cơ sở hạ tầng để ứng phó với ngập úng và biến đổi khí hậu (hệ thống thoát nước, bờ biển chống xói mòn).
III. KỊCH BẢN PHÁT TRIỂN TỪ 2025 – 2050
2025 – 2030: Khởi động các dự án trọng điểm
- Hoàn thành giai đoạn 1 của sân bay Long Thành, vận hành cảng Cái Mép – Thị Vải.
- Bắt đầu xây dựng các tuyến metro đầu tiên kết nối TP.HCM với các khu vực lân cận.
- Xây dựng các khu công nghiệp xanh tại Đồng Nai.
2030 – 2035: Đẩy mạnh phát triển công nghệ và tài chính
- Mở rộng các khu công nghệ cao, tạo cơ hội cho các startup công nghệ.
- TP.HCM trở thành trung tâm tài chính khu vực.
- Hoàn thành đường sắt cao tốc Bắc – Nam kết nối với khu vực miền Trung và miền Bắc.
2035 – 2040: Mở rộng kết nối và hoàn thiện hạ tầng
- Hoàn thiện các tuyến metro và tuyến tàu điện nhanh.
- Cảng Cái Mép – Thị Vải đạt top 5 cảng lớn nhất thế giới.
- Xây dựng các khu đô thị thông minh, bắt đầu triển khai các dự án thành phố biển thông minh tại Bà Rịa – Vũng Tàu.
2040 – 2045: Trở thành trung tâm quốc tế
- TP.HCM – Đồng Nai – Bà Rịa – Vũng Tàu trở thành một siêu đô thị với khả năng thu hút nguồn vốn đầu tư quốc tế và là nơi cư trú của các chuyên gia toàn cầu.
- Các dự án AI và blockchain phát triển mạnh mẽ.
2045 – 2050: Đạt mục tiêu phát triển bền vững và ổn định
- Đạt GDP ngang Singapore với nền kinh tế chủ yếu dựa vào dịch vụ cao cấp, công nghiệp 5.0 và du lịch sinh thái.
- Cảng Cái Mép trở thành trung tâm logistics biển hàng đầu thế giới.
IV. KẾT LUẬN
- Siêu thành phố TP.HCM – Đồng Nai – Bà Rịa – Vũng Tàu sẽ là một cực tăng trưởng lớn mạnh, kết nối vùng Đông Nam Á và quốc tế, với các ngành công nghiệp sáng tạo, dịch vụ tài chính, và logistics biển đóng vai trò then chốt.
- Kịch bản này đòi hỏi sự đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng, giáo dục, công nghệ, và chính sách quản trị đô thị thông minh để đảm bảo sự phát triển bền vững.
AI còn cho biết khi được hỏi như sau:
Đến hiện tại, TP.HCM đã có một số kế hoạch phát triển đô thị dài hạn, tuy nhiên, những kế hoạch này thường không đầy đủ và chi tiết như kịch bản tôi vừa vẽ ra. Một số kịch bản và chiến lược phát triển của TP.HCM có thể kể đến như sau:
1. Kế hoạch phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn 2050
- Mục tiêu chính: TP.HCM hướng đến việc trở thành trung tâm tài chính, công nghiệp, công nghệ, và dịch vụ quốc tế. Chính phủ thành phố đang tập trung vào phát triển hạ tầng giao thông (metro, cao tốc, cảng biển, sân bay), công nghiệp công nghệ cao, và đô thị thông minh.
- Định hướng phát triển bền vững: TP.HCM đặt mục tiêu phát triển theo hướng xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu và khắc phục tình trạng ngập úng, đồng thời chú trọng phát triển các khu đô thị sinh thái.
2. Kế hoạch Phát triển Cảng biển và Giao thông Vận tải
- Cảng Cái Mép – Thị Vải: Đây là một phần của chiến lược phát triển logistics biển cho TP.HCM và các tỉnh phía Nam. Cảng này đang được đầu tư mạnh để trở thành một trong những cảng lớn nhất khu vực.
- Sân bay Long Thành: Đây là một dự án trọng điểm không chỉ của TP.HCM mà của cả khu vực, với mục tiêu biến sân bay Long Thành thành một trung tâm hàng không quốc tế.
3. Đề án Thành phố thông minh (Smart City)
TP.HCM đang trong quá trình xây dựng các dự án thành phố thông minh, điển hình là dự án tại khu vực quận 2 (Khu đô thị Thủ Thiêm). Dự án này bao gồm các yếu tố như:
- Ứng dụng công nghệ để quản lý giao thông, giảm tắc nghẽn, cải thiện môi trường sống.
- Quản lý tài nguyên và hạ tầng thông qua các hệ thống thông minh (nước, điện, xử lý chất thải).
- Mạng lưới giao thông thông minh kết hợp với các phương tiện công cộng hiện đại.
4. Quy hoạch TP.HCM – Cảng Cái Mép – Long Thành
Từ năm 2020, TP.HCM đã có chiến lược hợp tác với các tỉnh Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu trong việc xây dựng hạ tầng giao thông (cảng biển, sân bay) nhằm tạo ra một trung tâm logistics đồng bộ. Đây là một phần của kế hoạch phát triển liên kết vùng nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh của khu vực.
5. Phát triển công nghiệp sáng tạo và công nghệ
TP.HCM đã và đang xây dựng các khu công nghiệp công nghệ cao như Khu công nghệ cao TP.HCM (SHTP), nơi là điểm đến của các tập đoàn lớn trong lĩnh vực công nghệ thông tin, điện tử, và ngành công nghiệp sáng tạo. Đây là một phần trong chiến lược phát triển TP.HCM trở thành thủ đô khởi nghiệp và công nghệ của Việt Nam.
Tuy nhiên, kịch bản kết nối vùng (TP.HCM – Đồng Nai – Bà Rịa – Vũng Tàu) như tôi (AI) vừa vẽ ra chưa phải là một phần chính thức trong các kế hoạch hiện tại.
Các chiến lược hiện tại của TP.HCM chủ yếu tập trung vào phát triển một siêu đô thị độc lập với các mục tiêu lớn về tài chính, công nghệ, hạ tầng, và môi trường. Mặc dù có nhiều kế hoạch phát triển liên kết với các tỉnh trong khu vực như Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, nhưng vẫn chưa có một chiến lược tổng thể kết nối toàn diện giữa ba tỉnh thành này thành một khu vực phát triển siêu đô thị mạnh mẽ.